فناوری مالی چیست و چه نمودهایی دارد؟
از آنجایی که این روز ها فناوری مالی برای همگان شناخته شده است نیازی بتعریف مجدد نمیباشد ، اما در این مقاله سعی بر بازتعریف ساده تر از اصطلاح فناوری مالی داریم، سپس ارزش های مهم این مفهموم را با هم بررسی میکنیم.برای مطالعه بیشتر با تیم گردش پی همراه باشید.
بلاگر
فناوری مالی (فین تک)به چه معناست؟
کلمه فین‌تک (FinTech) از دو کلمهٔ Finnacial Technology ساخته شده است؛ این دو کلمه برابر با فناوری مالی است.
فناوری مالی درواقع بستری برای مدیریت هرچه بهتر و راحت تر سرمایه و امور مالی افراد است، همانطور که از اسم این عرصه مشخص است فناوری مالی قصد در بهره گیری هرچه بهتر از دنیای تکنولوژی و ارتباط دادن آن به منابع بانکی موجود برای ارتقای ابزار های موجود است.
فین‌تک از مجموعه‌ای از ایده‌ها به وجود آمده است و این ایده‌ها به‌مرورزمان، به شاخه‌های باروری از درخت فین‌تک تبدیل شده‌اند. جالب است بدانید که متخصصان دنیای فناوری مالی برای هر یک از زمینه‌هایی که کوچک‌ترین ارتباطی با مسائل مالی داشته باشد تدابیری را اندیشیده‌اند؛ این تدابیر با عنوان‌های مشخصی نامیده می‌شوند و وظیفه‌های خاصی هم برعهده دارند.
خلاصه ای دربارهٔ تاریخچهٔ فین‌تک
اکنون‌که با کلیت فناوری مالی و فلسفهٔ وجودی این مفهوم آشنا شدیم، وقت آن رسیده است که چند کلمه‌ای هم دربارهٔ اولین جرقه‌های فین‌تک در دنیای مدرن و سایر موضوعات مرتبط به تاریخ فناوری مالی صحبت کنیم.
چنان‌که از کلام متخصصان و کارشناسان فین‌تکی برمی‌آید، تاریخ‌های گوناگونی به‌عنوان آغاز کار اولین استارتاپ‌های فین‌تکی معرفی می‌شود.
گروهی از کارشناسان بر این باور هستند که اولین جلوه‌های فناوری مالی در دل سیستم سنتی بانکداری به وجود آمده است؛ اگر این تاریخ را به‌عنوان آغاز فناوری مالی بپذیریم، باید بگوییم که سال 1984 اولین سالی بود که با کمپانی‌های نوپای فین‌تکی روبرو شد. البته این نکته را نیز نباید از خاطر ببریم که کمپانی‌های فین‌تکی که از سال 1984 تا پیش از 2000 میلادی مشغول به فعالیت بودند، تفاوت بسیار زیادی با کمپانی‌های فین‌تکی امروزی داشتند.
اگر بخواهیم دربارهٔ اولین استارتاپ فین‌تکی که شباهت‌هایی با استارتاپ‌های فین‌تکی امروزی دارد صحبت کنیم، باید بگوییم که سال‌های آغازین سال 2000 میلادی صحیح‌ترین زمان برای آغاز فعالیت فین تک‌ها است.
پس از سال‌های 2000، دولت‌ها کم‌کم فعالیت کمپانی‌های مبتنی بر فناوری مالی را جدی گرفتند و به وضع قوانینی در راستای کنترل و حمایت از این استارتاپ‌ها اقداماتی را انجام دادند؛ وضع این قوانین موجب شد که بسیاری از سرمایه‌گذاران و مشتریان سیستم‌های مالی سنتی نیز به سمت فناوری مالی جذب شوند. این تغییرات باعث شد که فصل جدیدی از رشد و بالندگی در دنیای فناوری مالی آغاز شود.
این فصل جدید، از انتهای سال 2007 آغاز شد و هم‌اکنون نیز به حیات خود ادامه می‌دهد؛ در این سال‌ها، کمپانی‌های مالی بسیاری به جمع استارتاپ‌های فناوری مالی پیوسته‌اند و این مسئله موجب شده که این عرصه هر روز بیشتر از روز قبل در میان عموم مردم شناخته شود.
با همهٔ این تفاسیر، اکنون در سال 2021، می‌توانیم کمپانی‌های زیر را به‌عنوان پررونق‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های فین‌تکی معرفی کنیم:
- کمپانی آمریکایی کامپس (Campass)؛
- مجموعهٔ مالی OLA در هند؛
- مرجع فروش مسکن اوپن‌دور (OpenDoor)؛
- بانک انگلیسی اوآک‌نورث (OakNorth)؛
- کمپانی لوفاکس (Lufax) واقع در شانگهای؛
- بانک سوئدی کلارنا (Klarna)؛
- کمپانی استرایپ (Stripe).
فناوری مالی چه کاربردهایی دارد؟
در بخش معرفی فناوری مالی بیان کردیم که در سال‌های ابتدایی ظهور فین‌تک‌ها، ایده‌هایی وجود داشتند و رفته‌رفته این ایده‌ها به ابزارهایی کارآمد برای توسعهٔ دنیای مدیریت مالی تبدیل شدند؛ این ایده‌ها در واقع زیرشاخه‌های فناوری مالی محسوب می‌شوند.
ما نیز برای اینکه کاربردهای فین‌تک یا فناوری مالی را به‌درستی به شما معرفی بکنیم، بهتر است به معرفی این زیرشاخه‌ها بپردازیم؛ بررسی هر کدام از این زیرشاخه‌ها که با عنوان “انواع فین‌تک” نیز شناخته می‌شوند، به شما کمک می‌کنند تا سیستم یک‌پارچهٔ فناوری مالی را به شکلی بهتر درک کنید.
فناوری مالی یک سیستم یک‌پارچهٔ مدرن است که از اجزای به‌هم‌پیوسته‌ای ایجاد شده و تلاش می‌کند تا با استفاده از این اجزا، همهٔ نیازهای موجود در دنیای خدمات مالی را برطرف کند.
فین تک‌های مربوط به بانکداری (BankTech)
فناوری‌های مربوط به بانکداری این روزها بسیار توسعه پیدا کرده‌اند و نیاز به تعریف چندانی ندارند؛ این ابزارها به مشتریان کمک می‌کنند تا بسیاری از کارهای خود را از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی یا نسخه‌های تحت وب انجام دهند و نیازی به مراجعه به ساختمان بانک‌ها نداشته باشند؛ جالب است بدانید که برخی از متخصصان فناوری مالی بر این باور هستند که فین‌تک‌های مربوط به بانکداری، بانکداری را از داخل ساختمان‌ها به فضای دیجیتال منتقل کردند.
از نمونه‌های موفق بانک‌تک در ایران، می‌توانیم به اپلیکیشن گردش‌پی (بانک گردشگری)، اپلیکیشن آپ و سایر همراه بانک‌هایی که توسط هر بانک دولتی یا خصوصی ارائه می‌دهد، اشاره کنیم
فین‌تک‌های مربوط به وام‌دهی (LendTech)
فین‌تک مربوط به وام‌داری با عنوان LendTech نیز شناخته می‌شود؛ این عرصه از فین‌تک از جهاتی زیرشاخهٔ فین‌تک‌های بانکداری نیز محسوب می‌شود. البته این مسئله را نیز باید در نظر داشته باشید که در کشورهای اروپایی و آمریکا، مؤسسه‌های وام‌دهی‌ای وجود دارند که به‌صورت مجزا از بانک‌ها فعالیت می‌کنند؛ در ایران نیز، چندین نمونه از این مؤسسه‌ها در حال فعالیت هستند.
لندتک به کاربران کمک می‌کند تا فرایندهای مربوط به ارسال درخواست وام، دریافت وام و پرداخت اقساط آن را در محیطی صددرصد دیجیتال عملی کنند و هیچ نیازی به مراجعه حضوری نداشته باشند.
برخی از ارائه‌دهندگان ایرانی مانند وام‌یار یا ایران‌رنتر، جزو لندتک‌های ملی محسوب می‌شوند؛ علاوه بر این، ارائه‌دهندگانی خارجی‌ای مانند Adyen و SoFi در میان بهترین وام‌دهندگان دیجیتال خارجی قرار می‌گیرند.
فین‌تک‌های مربوط به بیمه (InsureTech)
اینشورتک‌ها در تلاش هستند تا پروسه‌های مربوط به بیمه کردن اشخاص، ماشین‌ها، مسکن و سایر موارد را با روندهای صددرصد دیجیتال دنبال کنند؛ جالب است بدانید که در این صورت، استفاده از بیمه‌ها و بهره‌مندی از مزایای آن‌ها نیز به شکلی غیرحضوری و دیجیتال دنبال خواهد شد.
فین‌تک‌های مربوط به بیمه از جهت دیگر قادرند که فرایندهای مربوط به پس‌انداز مالی برای بیمه‌شدگان را نیز به‌خوبی دنبال کنند و کمک بزرگی برای کاربران بیمه باشند.
شرکت‌های ایرانی مانند بیمیتو، از کی، بیمه‌بازار و ایران اینشورنس جزو اینشورتک‌های معروف داخلی محسوب می‌شوند.
همچنین کمپانی‌هایی مانند Next Insurance، Zipari و MetroMile جزو نمونه‌های خارجی اینشورتک محسوب می‌شوند.
فین‌تک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری (WealthTech)
این دسته از فین‌تک‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که زیروبم سرمایه‌های مالی‌شان را مدیریت کنند و در مجموع، ابزارهای بیشتری برای هدایت دارایی‌ها و اعتبارات خود داشته باشند.
ولث‌تک به کاربران کمک می‌کند تا از طریق تلفن‌های هوشمند یا ابزارهای تحت وب، تراکنش‌های خود را لیست کنند و جزئیات پرداخت‌ها، دریافت‌ها و معاملات خود را در آن ثبت نمایند؛ ولث‌تک‌ها همچنین به شما این امکان را می‌دهند که اطلاعات برخی از اسناد اعتباری مانند چک‌هایتان را نیز در اپلیکیشن‌های فین‌تکی درج کنید.
کمپانی‌هایی مانند AGDelta، AutoWealth و ArthaYantra جزو غول‌های آسیایی ولث‌تک محسوب می‌شوند.
فین‌تک‌های مربوط به پرداخت (PayTech)
رمزارزها دسته‌ای از ارزها هستند که به شکلی صددرصد دیجیتال ارائه می‌شوند؛ ارزهای دیجیتال در واقع مانند همان پول‌های معمولی هستند، با این تفاوت که این ارزها جلوه و نمود خارجی و فیزیکی ندارند.
متخصصان فین‌تکی بر این باورند که نهمین شاخهٔ فین‌تک، رمزارزها هستند؛ رمزارزها کمک می‌کنند تا فرایندهای خرید و فروش اینترنتی به شکلی بهتر انجام شوند. به عنوان نمونه، شاخه‌ای از فین‌تک که با عنوان L.O.T یا اینترنت اشیا نامیده می‌شود، به مدد رمزارزها بسیار رونق پیدا کرده است.
فین‌تک‌های مربوط به ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency)
دسته‌ای دیگر از ابزارهای فناوری مالی که به سبب کاربرد گسترده‌شان، حتی در میان مشتریان سیستم‌های بانکداری سنتی نیز مشهور هستند، با عنوان پی‌تک یا درگاه‌های پرداخت شناخته می‌شوند؛ این ابزارها به سه دستهٔ کلی تقسیم می‌شوند:
- درگاه‌های پرداخت اینترنتی:
این درگاه‌ها به فروشندگان اینترنتی این امکان را می‌دهند تا از طریق صفحه‌هایی که به بانک‌های پذیرنده متصل می‌شوند، هزینهٔ فروش‌های اینترنتی خود را دریافت کنند؛ درگاه‌های پرداخت، فرایندهای فروش دیجیتال را بسیار ساده کرده‌اند.
- انتقال‌های ریمیتنس:
این دسته از فین‌تک‌ها به کاربران حقیقی اجازه می‌دهند تا مقداری اعتبار را از کشوری به کشور دیگر منتقل کنند؛ ریمیتنس‌ها ارزهای یک کشور را به ارز کشور دیگر تبدیل می‌کنند و در نهایت، فرایند انتقال اعتبار را عملی می‌کنند.
- ای‌والت‌ها:
ای‌والت یک اپلیکیشن موبایلی است که کاربردهایی مانند اپلیکیشن‌های ولث‌تک دارد؛ اما تفاوت در این مسئله است که ای‌والت‌ها امکان انتقال وجه را نیز به کاربران خود می‌دهند.
اپلیکیشن‌های ایرانی گسترده‌ای در زمینهٔ پرداخت اینترنتی فعال هستند؛ مواردی مانند درگاه گردش‌پی مربوط به بانک کشاورزی، جیرینگ، فون پی و زرین پال بهترین‌های این عرصه محسوب می‌شوند.
سخن پایانی
ما در این مقاله تلاش کردیم تا تعریفی ساده اما دقیق از فناوری مالی اراعه داده و پس از آن، تاریخچهٔ این زمینه و برهه‌های گوناگون تحول آن را برشماریم. سپس به سراغ معرفی شاخه‌های گوناگون فناوری مالی رفتیم و سعی کردیم تا در کنار معرفی هر کدام از این شاخه‌ها، نمونه‌های ایرانی و خارجی موفق آن‌ها را نیز معرفی کنیم؛ به‌عنوان مثال، پرداخت‌یار گردش‌پی، درگاه پرداخت آپ، وام‌دهنده ایران‌رنتر و درگاه پرداخت جیرینگ به‌عنوان نمونه‌های ملی استارتاپ‌های فین‌تکی معرفی شدند.